Oddech ognia, Breath of Fire
Jedną z kluczowych rzeczy w praktykowaniu jogi, medytacji, mindfulness czy innych technik uważności jest oddech. W dzisiejszym artykule skupimy się na ważnej w jodze Kundalini technice oddechu ognia.
Świadome oddychanie
Każdy z nas wie, że oddychanie jest czynnością niezbędną do utrzymania przy życiu organizmu ludzkiego. W ten sposób dostarczamy komórkom tlen niezbędny do ich wzrastania oraz prawidłowej pracy każdego narządu i przebiegu procesów fizjologicznych. Dla wielu z nas oddychanie jest tak oczywistą czynnością, że nie wymaga dodatkowej uważności – dzieje się niejako z automatu i nie absorbuje skupienia i świadomości. Nie zastanawiając się nad tym, jak oddychamy mamy więcej „mocy przerobowych” na inne czynności: obowiązki zawodowe, planowanie, odczuwanie przyjemności, kontakty z innymi ludźmi, jazdę samochodem itd. Z jednej strony takie machinalne podejście do oddychania znacznie ułatwia nam życie, z drugiej mocno ogranicza potencjał świadomego oddechu.
Często poruszanym wątkiem w temacie prawidłowego oddychania jest technika oddychania przeponą. Oddychanie dolnożebrowe może uchronić nas przed wieloma konsekwencjami, na które jesteśmy narażeni podczas oddychania górnożebrowego. Mechanika oddychania przeponą ma szereg plusów fizjologicznych (aktywizacja układu przywspółczulnego, wypełnienie dolnych części płuc powietrzem, wzmacnianie mięśnia przepony, wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego, optymalizacja wymiany gazowej, lepsze warunki do modulacji układu autonomicznego, utrzymywanie wyprostowanej postawy ciała, obniżenie napięcia mięśni w okolicach karku i obręczy barkowej) i nie tylko (redukcja stresu). Oddychanie torem przeponowym można wypracować, stosując określone ćwiczenia oraz utrzymując odpowiednią pozycję ciała. Choć ma ono duże znaczenie dla naszego samopoczucia, to nie jest to motyw przewodni dzisiejszego artykułu. Chcę w nim przybliżyć oddech ognia – ćwiczenie, które często wykorzystuję podczas prowadzonych przez siebie sesji jogi Kundalini.
Różne techniki oddechu, podobne rezultaty
Świadomy oddech od dekad jest istotnym składnikiem jogi i medytacji. Podczas zajęć medytacyjnych praktykuje się różne techniki oddechowe. Dobór ćwiczeń zależy od preferencji osoby prowadzącej oraz rodzaju zajęć. Przykładami takich technik mogą być np.: Sama Vrtti Pranajama, oddech Ujjayi, oddech lwa czy właśnie oddech ognia. Nim przyjrzymy się nieco bliżej temu ostatniemu, sprawdźmy, jakie korzyści dla organizmu wynikają ze stosowania technik oddechowych. Wśród ich benefitów wymienia się najczęściej:
- wzmożone wydzielanie endorfin;
- uczucie przypływu energii i witalności,
- regulację poziomu pH;
- stymulację pracy przysadki mózgowej;
- oczyszczanie krwi i uwalnianie toksyn z płuc.
Przede wszystkim ćwiczenia oddechowe pozwalają się skupić na tu i teraz, skierować uwagę na ciało i wsłuchać się w sygnały, które nam daje. Skupienie się na oddechu jest też dobrą kotwicą, pozwalającą nie dać się porwać wartkiemu nurtowi myśli przepływających przez głowę.
Sam oddech ognia uchodzi za bardzo energetyczny i przypisuje mu się właściwości odtruwające i balansujące organizm na najgłębszym poziomie.
Czym jest oddech ognia?
Różne typy jogi różnie klasyfikują oddech ognia. Niezależnie od tego teoretycznego zaszeregowania, docelowo mówimy o szybkim (2-3 oddechy w sekundę) i głębokim oddychaniu, w czasie którego aktywnie pracuje brzuch. Podczas jego wykonywania płuca działają jak pompa – równo, powtarzalnie, szybko i gwałtownie – oczyszczająca układ oddechowy (nadmiar śluzu, napięcie w zatokach czy zatory w klatce piersiowej). Ćwiczenie wykonujemy zwykle w siadzie skrzyżnym, w niektórych wariancjach możemy unieść ręce do góry. Na początkowym etapie możemy też praktykować leżąc na plecach. W ten sposób łatwiej jest mieć pewność, że pępek unosi się podczas wdechu, a opada podczas wydechu. Praca brzucha jest w tym ćwiczeniu bardzo istotna. Podczas wdechu brzuch wędruje na zewnątrz (do góry), a podczas wydechu kieruje się do środka (opada). Aby lepiej poczuć tę zależność, rozpoczynając ćwiczenie, dobrze będzie przyłożyć palec wskazujący do pępka. Niezależnie od pozycji, oddychaj przez nos.
Ucząc się oddechu ognia, warto skupić się na wydechu. Wraz z praktyką powinna przyjść lepsza koordynacja, co przełoży się na osiągnięcie wymaganej prędkości oddychania (2-3 oddechy na sekundę). Zaczynając swoją przygodę z oddechem mocy, nie należy robić wdechów i wydechów zbyt szybko i zbyt wcześniej.
Oddech ognia może być wykonywany na początku sesji jogi. Wtedy trwa zwykle 1-3 minut. Można go stosować dłużej i także poza seansami jogi lub medytacji.
Dla kogo oddech ognia?
Osoby zaczynające swoją przygodę z oddechem ognia nie muszą oddychać równie szybko i gwałtownie, jak bardziej doświadczeni praktycy. Wszystko zależy od wprawy, samopoczucia i kondycji ciała. Jeśli nie czujesz się komfortowo w intensywnym oddechu, dopasuj jego częstotliwość do swoich potrzeb i zwiększaj ją wraz z kolejnymi ćwiczeniami. Długość ćwiczenia również zależy od wprawy – im dłużej praktykujesz, tym łatwiej przychodzi Ci to oddychanie. W swoim założeniu Breath of Fire należy wykonywać w rozluźnieniu. Na początku ta technika może sprawiać problemy, dlatego dobrze jest zacząć swoją przygodę z ogniowych oddychaniem pod okiem doświadczonego instruktora. Oddechu ognia nie powinny praktykować kobiety będące w drugim i trzecim trymestrze ciąży oraz panie przechodzące okres.